Türkiye, iklim çeşitliliği ve verimli topraklarıyla tarım sektöründe çok önemli bir potansiyele sahiptir. Bu potansiyel, sebze ve meyve üretiminde özellikle öne çıkmakta olup, farklı bölgelerde yetişen çeşitli tarım ürünleri ile dikkat çekmektedir. Bu bağlamda Akdeniz Bölgesi, özellikle de Antalya, sebze ve meyve üretiminde önemli bir merkez konumundadır.
Sebze ve meyve sektörü, Türkiye ekonomisi için kritik bir öneme sahiptir. Antalya ise, tarımsal üretim kapasitesi ve sektöre yaptığı katkılar ile bu alandaki öncelikli şehirlerden biridir. İklimi ve tarıma elverişli topraklarıyla Antalya, çeşitli sebze ve meyve üretimi için ideal koşullar sunmaktadır. İklim avantajı yılın 12 ayı boyunca üretim yapılabilmesini sağlarken, seracılık faaliyetleri şehirde yaygın bir şekilde uygulanmakta olup, yıl boyunca sürekli üretim yapılmasına olanak tanımaktadır.
Türkiye genelindeki örtü altı tarım alanlarının %40,70’i Antalya’da bulunmaktadır. Türkiye’deki cam seraların %78,08’i ve plastik seraların %53,23’ü de ilimizde yer almaktadır. Domates, biber, salatalık gibi temel tarım ürünlerinin önemli bir kısmı Antalya’da üretilmektedir. Antalya’da yılda 2,6 milyon tondan fazla domates üretimi gerçekleştirilmektedir. Aynı zamanda, avokado üretiminde %54,92’lik, mantar üretiminde %31,95’lik payla Türkiye’de ilk sırada yer almaktadır. Keçiboynuzu üretimi %51,22, muz üretimi %46 ve portakal üretimi %25,01 oranındadır. Antalya, sadece yerel tüketim için değil, aynı zamanda dış piyasalara yönelik üretimi ile de önemli bir role sahiptir.
Tarım İhracatı
Antalya, sadece iç pazar için değil, dış pazarlar için de üretim yaparak Türkiye ekonomisine önemli katkılar sağlamaktadır. Türkiye genelinde tarım ihracatı 2024 yılının 11 ayında 32,8milyar dolara ulaşmıştır. Bu rakam, bir önceki yılın aynı dönemine göre %3,2 oranında bir artışı ifade etmektedir. Yaş meyve ve sebze ihracatı ise %1,6 artarak 3.05 milyar dolara yükselmiştir.
Antalya’nın tarım ihracatı rakamlarına bakacak olursak 2023 yılının 11 ayında Antalya’dan gerçekleştirilen yaş sebze ve meyve ihracatı 647,1 milyon dolar iken, bu rakam 2024 yılında %5,4 oranında bir düşüşle 611,8 milyon dolara gerilemiştir. Bu rakamlar Türkiye’den ihraç edilen yaş meyve ve sebzenin yaklaşık %20’sinin Antalya kaynaklı olduğunu göstermektedir.
2025 ve Gelecek Öngörüleri
Tarım sektörü, dinamik yapısı nedeniyle pek çok değişkenden etkilenmektedir. Ancak ülkemizin stratejik tarım politikalarının uygulanmasıyla 2025 yılı ve sonrasında sektörde önemli iyileşmeler yaşanacağına inanıyoruz. Bununla birlikte, kapsamlı bir tarım reformu ihtiyacı ve etkin bir gıda politikasının ivedilikle uygulanması gerekmektedir.
Tarım alanlarının korunması büyük bir öncelik olmalıdır. Verimli tarım arazilerinin imara açılması, erozyonlar, miras yoluyla bölünmeler gibi çeşitli nedenlerle tarım alanları zamanla azalırken, dünyadaki ve Türkiye’deki nüfusun artışı tarımsal üretimde de bir artış gerekliliğini göstermektedir. Tarım sektöründe istihdam ve gelir seviyesinin düşük olması nedeniyle köyden kente göç artmakta, bu durum sektörün genç işgücü potansiyelini düşürmektedir. 2025 yılı itibarıyla, gençlerin tarıma katılımını teşvik eden projelerin hayata geçirilmesi ve tarım sektörünün daha cazip bir hale getirilmesi büyük önem arz etmektedir.
Teknolojik yeniliklerle desteklenen, çevreye duyarlı, gelir düzeyini artırıcı ve sürdürülebilir tarım politikaları, gelecekte ülkemizin bu alandaki başarısını belirleyecektir. Yapay zekadestekli üretim planlaması ve drone ile tarım uygulamaları gibi yenilikçi teknolojiler sektörü dönüştürecektir.
Tarım ve turizm sektörlerinin entegrasyonu, “tarım turizmi” gibi yeni gelir modelleri oluşturacaktır.
Tarım Uygulamaları ve Topraksız Tarım
Tarım sektörü, iklim değişikliği ve teknolojik gelişmelerle büyük bir dönüşüm yaşamaktadır. Topraksız tarım ve dikey tarım gibi yenilikçi yöntemler, bu dönüşümün kritik bileşenleridir. Antalya, bu teknolojilere öncülük ederek hem yerel hem de uluslararası pazarlar için yenilikçi çözümler sunmaktadır.
Geleneksel tarımın yanı sıra Antalya, topraksız tarım uygulamalarının da hızla yaygınlaştığı bir merkezdir. Özellikle hidroponik ve aeroponik sistemlerin kullanımı, daha az su ve alanla yüksek verim elde edilmesini sağlamaktadır. Bu sistemler, tarımsal sürdürülebilirlik ve gıda güvenliği açısından büyük bir avantaj sunmaktadır. Ayrıca, iklim değişikliğinin etkilerine karşı daha dirençli bir üretim modeli olarak görülmektedir.
ATSO tarafından yürütülen URGE projeleri kapsamında, tarım teknolojileri alanında faaliyet gösteren üyelerimizin yurt dışı pazarlarındaki potansiyellerini ortaya çıkartmaya yönelik çalışmalar yapılmaktadır. Ayrıca, Odamız tarafından yürütülmüş olan “ATSO Tarım Teknolojileri Girişimcilik ve İnovasyon Merkezi” projesi ile dikey topraksız tarım üzerine AR-GE çalışmaları yapılmış ve bu tecrübeler kamuoyu ile paylaşılmıştır.
Antalya ve Türkiye, doğru stratejiler ve sürdürülebilir politikalarla 2025 yılında da sebze, meyve ve gıda sektöründe küresel bir marka olma yolunda emin adımlarla ilerleyecektir. Modern tarım uygulamaları, güçlü lojistik altyapısı ve ihracat potansiyeli, bu başarıda kilit rol oynayacaktır. ATSO olarak, tarım sektörünü geliştirecek vizyoner projeler üretmeye ve sektöre yön vermeye devam edeceğiz.
