Ege’nin incisi İzmir, stratejik konumu, tarihsel geçmişi, doğal kaynakları, kültürel zenginlikleri, genç, dinamik ve vasıflı insan gücüyle öne çıkan bir kenttir. Çok boyutlu ekonomik, sosyal, kültürel yapısı nedeniyle sanayi, ticaret, finans, eğitim, turizm, bilişim, fuarlar ve kongreler kenti olarak da bilinen İzmir, bu potansiyeliyle yaşam için olduğu kadar yatırımcılar için de cazibe merkezidir.
Bir liman kenti olan İzmir, denizyolu taşımacılığının yanında, havayolu, karayolu ve demiryolu ulaşım altyapısı ile ulusal ve uluslararası taşımacılık açısından çok değerli ticaret yollarına sahiptir. İzmir, dünyada bu denli çoklu lojistik avantajlarına sahip ender kentlerinden biridir. Limanı, ticaretin gelişmesine katkı sağlar. Ayrıca tarım, gıda, tekstil, otomotiv, kimya, yenilenebilir enerji ve lojistik gibi sektörlerde de önemli bir ekonomik yatırımı bünyesinde barındırır.
İzmir’in işlenebilir tarım arazisi varlığı yaklaşık 350 bin hektar olup; ülkemizin toplam işlenebilir arazi varlığından aldığı pay yüzde 1,5 civarındadır. Arazi varlığı oransal olarak düşük görünse de İzmir, çok sayıda üründe üretimin en fazla yapıldığı kenttir.
150 bini aşkın ailenin tarımla uğraştığı ilimizde 165 farklı bitkisel ürün yetişmektedir. Bitkisel üretimde; yem bitkilerinin yanı sıra pamuk, tütün gibi endüstriyel ürünler ve başta üzüm, incir zeytin, kiraz, kestane, narenciye, domates, enginar gibi ürünler olmak üzere sebze-meyveler, süs bitkileri ve meyve fidanı yetiştiriciliği önemli paya sahiptir. Hayvancılıkta ise başta süt inekçiliği olmak üzere, yumurta üretimi, arıcılık ve su ürünleri üretimi gelişmiş durumdadır. Bitkisel ve hayvansal üretimdeki yoğun potansiyel neticesinde gıda sanayi de İzmir’de hayli yaygın ve güçlüdür.
Üretim potansiyelinin yanı sıra dış ticaret hacmi bakımından da önemli bir liman kenti olan İzmir’in 2022 yılında tarımsal ürünler ihracatı 3,3 milyar dolar, ithalatı ise 2,2 milyar dolar olmuştur. Sırasıyla kuru ve yaş meyveler, bitkisel yağlar, balıklar, işlenmiş gıda ürünleri en çok ihraç edilen ürünler olurken, yağlı tohumlar, ham bitkisel yağlar, hayvan yemleri, ithalatı en çok yapılan ürünler olmuştur.
Tarım ve gıda sanayi açısından önemli bir şehir olan İzmir’de sektörün köklü kurumlarından birisi de 1891 yılında kurulmuş olan İzmir Ticaret Borsası’dır. Tarım sektörünün ve ürün piyasalarının gelişmesine katkı sağlamak amacıyla çeşitli projeler yürütmekte olan İzmir Ticaret Borsası ülkemizde tarım ve ticaret hayatının öncü kuruluşlarından olmuştur. 103 adet tarım ve gıda ürününün işlem gördüğü İzmir Ticaret Borsası’nda, 19 Meslek Grubuna dahil olan yaklaşık 1700 üye firma bulunmaktadır. Üye firmaların tamamı tarım ve gıda ürünleri üretimi ve ticareti ile ilgili konularda faaliyet göstermektedir.
İzmir Ticaret Borsası’nda her gün düzenlenen seanslar ile arz ve talebin karşılaştığı pamuk ve kuru üzüm işlem salonları Türkiye’de spot tarım ürünleri piyasaları için örnek olmuştur. Pamuk işlem salonunda açıklanan fiyatlar yurtiçi piyasalarda, kuru üzüm işlem salonunda açıklanan fiyatlar ise dünya piyasalarında referans fiyat olarak alınmaktadır.
Ülkemizdeki 113 Ticaret Borsası içerisinde yüzde 5’in üzerinde pay ile işlem hacmi açısından ikinci büyük Borsa olan İzmir Ticaret Borsası, Ege Bölgesi’nde bulunan 17 Borsa içerisinde de yüzde 35 pay ile birinci sırada yer almaktadır.
İzmir Ticaret Borsası, bugüne kadar, tarımsal üretimde verimlilik ve kalitenin artırılması ile sürdürülebilirliğin sağlanmasından tarım ve gıda ürünleri ticaretinin artırılmasına, üye firmaların ticaret kapasitelerinin geliştirilmesinden yerel ürünlerin markalaşmasına, tarımda teknoloji kullanımından kırsal kalkınma, eğitim ve sosyal projelere kadar birçok proje gerçekleştirmiş ve gerçekleştirmeye devam etmektedir. Nitekim, lisanlı depoculuk ve yetkili sınıflandırıcı yatırımları, İzmir Tarım Teknoloji Merkezi (İTTM), İTB Eğitim, Kültür ve Sosyal Entegrasyon Vakfı BORSAV, ilimizdeki Odalar iş birliğinde hayata geçirmekte olduğumuzu Tarıma Dayalı İhtisas Organize Sanayi Bölgeleri, coğrafi işaret çalışmaları ve uluslararası rekabetçiliğin geliştirilmesi Ur-Ge projeleri İzmir Ticaret Borsası’nın önemli çalışmaları arasında yer almaktadır.
İzmir Tarım Teknoloji Merkezi (İTTM)
İzmir Ticaret Borsası öncülüğünde kurulan İzmir Tarım Teknoloji Merkezi (İTTM); sürdürülebilir, rekabetçi ve verimli bir tarım sektörü için bilgi ve iletişim sektörünün daha güçlü katılımı sağlanarak, tarımın dijital dönüşümünü destekleyen tarım girişimciliği ekosisteminin hayata geçirildiği bir merkez olarak yapılanmaktadır.
Tarımda bilişim teknolojilerinin geliştirilmesi için gerekli olan tüm paydaşların (özel sektör, kamu, akademisyen ve üreticilerin) bir araya getirileceği tematik ve açık bir inovasyon ortamı olarak tasarlanan İTTM’de tarımda bilişim teknolojileri kullanılarak üretilmiş veya üretilecek ürün ve hizmetler (akıllı tarım uygulamaları) gerçek yaşam ortamlarında, gerçek kullanıcılar ve ürünler üzerinde test edilebilecek ve geliştirilebilecektir.
Tarımda bilişim teknolojilerinin uygulanması amacıyla Ar-Ge çalışması yapan tüm girişimciler İTTM’de yer almak için başvuru yapabileceklerdir. Tarım teknolojileri geliştiren girişimcilere vergi avantajı sağlayacak TEKMER (Teknoloji Merkezi) statüsüne sahip olacak İTTM’nin 2024 yılının ilk çeyreğinde girişimci kabullerine başlayarak faaliyete geçmesi planlanmıştır.
İTTM çok yakın bir gelecekte bünyesinde yer verdiği çalışmalarla tarım teknolojilerinin geliştirilmesinin ve dünyaya ihraç edilmesinin mümkün kılınacağı örnek bir Teknoloji Merkezi olacaktır.
