Dağların denize dik uzandığı, kıyıları dantel gibi işlenmiş, denizinden, toprağından bereket fışkıran güzel İzmir… Bizim şehrimiz. Ama aynı zamanda dünyanın kültürel mirası... Doğal güzellikleriyle, binlerce yıllık tarihiyle tüm canlılara hayat vadeden bu şehrin sakinleri olduğumuz için mutluyuz. Burada Akdeniz ikliminin hükmünde güneş, rüzgâr ve yağmur bol,doğa cömert. Zengin bitki ve hayvan varlığı, toprağın bereketi ve su altı zenginlikleri İzmir’i benzersiz kılıyor. İzmir binlerce yıldır tarım ve hayvancılık ürünleri, endemik bitkileri, verimli ağaçları, deniz ürünleriyle tarımsal faaliyeti festivale çeviren bir şehirdir. Plajları, dalış noktaları, yürüyüş ve bisiklet rotaları, orman kampları, köy pansiyonları, antik kentleri, tarihi yapıları, jeotermal kaynakları, hasat şenlikleri, yöresel mutfağı ve gelenekleri, bütün bu verimli toprakların ve İzmir Körfezi’nin çevresinde var oldu.
SEKİZ BİN BEŞ YÜZ YILDIR LİMAN KENTİ
Bu mirasın başlangıç noktasına bakarken yolumuz sekiz bin beş yüz yıl önceye çıkıyor. Doğal bir liman çevresinde kurulan, Akdeniz kentleriyle yaptığı deniz ticareti ve kültür alışverişisayesinde büyüyen İzmir, sekiz bin beş yüz yıllık tarihi boyunca hep liman kenti oldu. Verimli topraklarından aldığını ticarete dönüştürdü; deniz aşırı kavimler ve devletlerle ilişki kurarak kültürünü zenginleştirdi. Anadolu’nun ilk şaraphanesinin antik Çeşme Limanı yakınında yer alması, dünyada bugünkü teknikle zeytinyağı üretilen ilk işliğin Antik İyon kenti Urla Klazomenai’de olması tesadüf değil… Tarıma dayalı sanayinin gözde ürünleri zeytin, pamuk, üzüm, incir ve tütünün en bereketli hasadı bu topraklarda yapıldığından Avrupalı iş insanları yüzyıllar önce İzmirli Levantenler oldu. Levantenler, Türkiye’nin ilk demiryolunu 1856’da İzmir-Aydın hattında, ürünleri Batı’ya ihraç etmek için kurdu. Bugün Türkiye’nin ikinci ihracat limanına sahip İzmir, yetiştirdiği ürünlerin çeşitliliği ve miktarıyla “tarım kenti” olarak anılıyor. Yerelden aldığımız güç, dünyanın pek çok şehrine ulaşıyor.
HOMEROS’TAN DIONYSOS’A…
İzmir’de tarım, ekonomik ve sosyal anlamlarının yanı sıra aynı zamanda kültürel bir olgudur. Antik Çağ’da İzmir Körfezi’nin çevresinde Phokaia’den (Foça) Klazomenai’ye (Urla), Erytrai’den (Ildırı-Çeşme) Smyrna’ya (İzmir), Ephesus’a (Efes) uzanan antik liman kentleri, denizaşırı coğrafyalarla kültürel alışverişe de girdi. Felsefe, sanat, bilim bu coğrafyada yeşerdi. Batı edebiyatının ilk büyük eserleri İlyada ve Odysseia’nın ozanı Homeros, İyonyalıyani İzmirlidir. Günümüzde kültür ürünlerinin temelini oluşturan Yunan mitolojisi, Ege’nin verimli topraklarından hatırı sayılır bir miras edindi. Mis kokulu nergis çiçeğinin efsanesi Narkissos, Karaburun’dan dünyaya armağandır. Rivayete göre Dionysos, Teos’ta (Sığacık -Seferihisar) taze şarabın tanrısı olarak saygı görmüştür.
TARIM POLİTİKASINDA ÖNCÜ BELEDİYE
Ülkemizin tarım politikasına sahip ilk büyükşehir belediyesine sahip olan “tarım kenti İzmir”, böyle bir miras üzerinde yükseliyor. Sürdürülebilir kalkınma ilkesiyle şehrimizin tarım ve hayvancılığa dair tüm zenginliklerini kucaklıyoruz. Belediyenin tarımsal üretimi desteklediği ve bunu kooperatifler üzerinden yaptığı İzmir Modeli ile Türkiye’ye model olduk. Küçük işletmelerden oluşan kooperatiflere ve küçük üreticilere destekleri artırıyoruz. Çiftçilerimize daha verimli tarım yapabilmeleri için eğitimler veriyoruz. Kırsal bölgelerde tarım alanlarını koruyor, köylerdeki hayat kalitesini artırıyoruz. Tarım ürünlerinin ticaretine katkı koymak için sektörel fuarları geliştirerek sürdürüyoruz. Herkesin iyi gıdaya ulaşmasını sağlamak için Gıda Stratejisi Eylem Planı’nı hazırlıyoruz. Üreticinin daha fazla kazanması, tüketicinin de daha doğru şartlarda gıdaya ulaşması için böyle bir uygulamaya ihtiyaç var. Üretimi artırırken yaşam kaynağımız doğayı korumak zorundayız. Organik atıklar ile budama artıklarını komposta dönüştürüp gübre olarak kullanacağız. Çünkü küresel iklim kriziyle mücadelede payımıza düşen en önemli işlerden biri, sürdürülebilir tarımı egemen kılmak.
SAYISAL VERİLERLE İZMİR’DE TARIM
Sevgili okurlara tarihin derinliklerinden günümüze kadar çizdiğimiz İzmir tarımı portresini somutlaştırmak için bazı sayısal verileri paylaşmak istiyorum. İzmir, yüzde 29,5’i işlenebilir araziden oluşacak kadar geniş tarım alanlarına sahip bir şehirdir. Yüzde 31’i ormanlık ve fundalık arazilerden oluşan, körfez boyunca maviyle yeşilin buluştuğu İzmir, ülkemizde süt üretimine dayalı, koyun, keçi yetiştiriciliğinin ve süt sığırcılığının yapıldığı önemli merkezlerden biridir. Çayır ve mera arazileri, yüzölçümünün yüzde 3,5’i kadardır. Üreticilerin İzmir ve çevre illerdeki sanayi tesislerine gönderdiği süt miktarı, 2023’te toplam 1 milyon 680 bin tondur. Türkiye süt üretiminde yüzde 7,82 ile ilk sıralarda yer alan İzmir, miktarından ziyade sütün kalitesiyle anılır. İlimizde 2023 yılında işlenen arazinin yüzde 47’si tarla, yüzde 9,27’si sebze bahçesi, yüzde 42,80’i meyve ve baharat alanıdır. Ürün dağılımına baktığımızda silajlık mısır, yem şalgamı gibi tarla bitkileri; brokoli, kereviz, enginar, pırasa gibi sebzeler; zeytin, kiraz gibi meyveler ile süs bitkileri ve kesme çiçek en çok İzmir’de üretilir.
TARIM İHRACATINDA ÜLKE LİDERİ
İzmir’in ve hinterlandında yer alan Ege Bölgesi’nin ürünleri, Türkiye’nin ikinci büyük ihracat limanı İzmir Limanı’ndan dünyaya açılıyor. Türkiye’de tarım ürünleri dışsatımının lideri Ege İhracatçı Birlikleri, 15 Ekim 2024 itibarıyla son bir yılda yüzde 3,2’lik artış kaydetti. Bu dönemde yapılan ihracatın tutarı, 7 milyar 298 milyon dolardan 7 milyar 532 milyon dolaraulaştı ve tarihinde ilk kez 7,5 milyar doları aştı. Tarım sektörü Türkiye’nin yıllık ihracatından yüzde 15,7 pay alırken Ege İhracatçı Birliklerinin son bir yılda yaptığı 18 milyar 245 milyon dolarlık ihracatın yüzde 41’ini tarım sektörü gerçekleştirdi. İhracatta bitkisel ürünlerin payı, 5 milyar 21 milyon dolara ulaştı. Ege Bölgesi’nde kurulma çalışmaları hızla devam eden tarıma dayalı beş adet ihtisas organize sanayi bölgesinin de etkisiyle 2028 yılı sonunda tarım ürünleri ihracatında 10 milyar dolara ulaşılması hedefleniyor.
TÜRKİYE’DE FUARCILIĞIN BAŞKENTİ
İzmir’in Antik Çağ’daki kültürel alışverişini fuarlarda sürdürdüğünü söyleyebiliriz. Hem de ülkede fuarcılığı başlatan şehir olarak… 20. yüzyılın başında, henüz dünya tarihinin en büyük devrimlerinden biri olan Türkiye Cumhuriyeti ilan edilmeden önce ilk fuar, cumhuriyetimizin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk tarafından bu kentte açıldı. Yerli tarım ve sanayi ürünleri sergisi niteliğindeki o ilk fuar, zamanla İzmir Enternasyonal Fuarı’na dönüştü; buradan da uluslararası ve ulusal sektörel fuarlar doğdu.
Türk fuarcılığının başkenti İzmir, ülkemize alanında en büyük ve modern tesis Fuar İzmir’i kazandırdı. Büyükşehir Belediyemizin Gaziemir’de kurduğu Fuar İzmir’de ve fuarcılığı başlattığımız Kültürpark’ta gerçekleştirilen organizasyonlar, İzmir’i ve sektörleri dünyayla buluşturuyor. Dünya, Avrupa ve Türkiye sıralamalarında üst sıralara yerleşen bu organizasyonlarla İzmir, uluslararası bir ticaret ve kültür merkezi haline geldi. İş dünyasına ve ziyaretçilere yeni fırsatlar sunan fuarlar aynı zamanda İzmir’in çağlar boyu edindiği çok kültürlülük kimliğini de sürdürmesini sağlıyor.
FUARLAR İLE İHRACAT BÜYÜYOR
İzmir Büyükşehir Belediyesinin ev sahipliğinde, belediyenin fuarcılık şirketi İZFAŞ ya da farklı fuarcılık şirketleri tarafından düzenlenen fuarlar, yüzlerce katılımcı firmayı, binlerce sektör profesyonelini ve iş insanını bir araya getiriyor. Fuar ve etkinlikler, kent ve ülke ekonomisine, ihracata ve istihdama büyük katkı sağlıyor. Bu sayede İzmir’in ilk 10 aylık ihracatı, T.C. Ticaret Bakanlığı faaliyet illerine göre ihracat verilerine göre 19 milyar 722 milyar dolar olarak gerçekleşti.
Fuar İzmir’de tarım, hayvancılık ve gıda sektörlerine yönelik şu fuarlar organize ediliyor:Food Fair Türkiye-Gıda Ürünleri Teknolojileri Fuarı, Agroexpo–Uluslararası Tarım ve Hayvacılık Fuarı, Interfresh Eurasia–Meyve, Sebze, Gıda, Gıda Ürünleri, Gıda Teknolojileri Ambalaj, Tarım Teknolojileri, Depolama ve Lojistik Fuarı, Future Fish Eurasia –Uluslararası Su Ürünleri İhracat ve İşleme, Akuakültür ve Balıkçılık Teknolojileri Fuarı. 2025 yılında da İzmir’deki fuarların yüz binlerce kişiyi ağırlaması bekleniyor.
Biz İzmir’de tarımı; insanıyla, doğasıyla, ticaretiyle, tarihiyle, kültürüyle bütünsel bir faaliyet olarak görüyor, bütün çalışmalarımızda buna hizmet etmeye çalışıyoruz. Kentimizin, dünya kültürel mirasına katkıları, doğayı koruması, ekolojik döngüye saygısı, üreticiyi ve iyi gıdayı desteklemesi, insana yatırım yapması; tüm ticari faaliyetlerimizin temelini oluşturuyor. İzmir, uluslararası alanda bu nitelikleriyle adından söz ettirirken yarattığı ekonomik ve sosyal hareketlilikle şehrin refahını artırmaya, Türkiye’nin ihracatını büyütmeye devam ediyor.
